اطلاعات روی شیشه عسل، تشخیص با یک نگاه.

در اتحادیه اروپا، مصرف‌کنندگان نهایی معمولاً به نتایج آزمایشگاهی دسترسی ندارند و دانش تحلیل آن‌ها را هم ندارند. با این حال، قانون‌گذاران و تولیدکنندگان ابزارها و معیارهایی را فراهم کرده‌اند تا خریداران بتوانند به صورت ساده و قابل‌فهم کیفیت و ارزش عسل طبیعی را تشخیص دهند. این معیارها عمدتاً از طریق **برچسب‌گذاری**، **استانداردها** و **گواهینامه‌ها** به مصرف‌کننده ارائه می‌شوند. در زیر توضیح می‌دهم که چه معیارهایی وجود دارد و چگونه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد:

1. اطلاعات روی برچسب (Labeling)

طبق “مقررات EU 1169/2011” و “دستورالعمل عسل 2001/110/EC”، برچسب عسل باید اطلاعات مشخصی داشته باشد که به مصرف‌کننده کمک می‌کند کیفیت را حدس بزند:
– منشأ عسل (Origin):
– اگر روی برچسب نوشته شده باشد “Product of [کشور خاص]” (مثلاً “Product of France”)، یعنی عسل در آن منطقه تولید شده و معمولاً کیفیت بالاتری دارد، چون منشأ مشخص است.
– اگر نوشته شده باشد “Blend of EU honeys” یا “Blend of non-EU honeys“، احتمالاً عسل صنعتی یا مخلوطی با کیفیت پایین‌تر است که از چند منبع ارزان‌تر جمع‌آوری شده.
– عسل تک‌گلی (Monofloral) مثل عسل آویشن یا مانوکا معمولاً ارزش بیشتری دارد و روی برچسب ذکر می‌شود (مثلاً “Thyme Honey”).
– کلمه “Raw” یا “Unfiltered”:
– اگر عسل “خام” (Raw) یا “فیلترنشده” (Unfiltered) باشد، یعنی حرارت ندیده و خواص طبیعی‌اش حفظ شده است. این عسل‌ها معمولاً باکیفیت‌تر تلقی می‌شوند.
– “تاریخ برداشت و انقضا”: عسل طبیعی تاریخ انقضای محدودی ندارد، اما ذکر تاریخ برداشت می‌تواند تازگی را نشان دهد.

“نکته برای مصرف‌کننده”: عسلی که منشأ دقیق و تک‌گلی دارد (مثلاً “Lavender Honey from Provence”) معمولاً ارزش بیشتری نسبت به عسل‌های مخلوط و بدون منشأ مشخص دارد.

2. گواهینامه‌ها و استانداردها

در اروپا، گواهینامه‌های خاصی وجود دارند که کیفیت عسل را تضمین می‌کنند و به صورت نماد یا لوگو روی بسته‌بندی دیده می‌شوند:
– **PDO (Protected Designation of Origin)** و **PGI (Protected Geographical Indication)**:
– این‌ها نشان‌هایی هستند که عسل را به یک منطقه خاص (مثلاً عسل Corsican در فرانسه یا عسل Elvish در اسلوونی) مرتبط می‌کنند و کیفیت بالای آن را تضمین می‌کنند. مصرف‌کننده با دیدن این لوگوها می‌فهمد که عسل اصیل و با استاندارد بالاست.
– **Organic (ارگانیک)**:
– عسل با برچسب “EU Organic” (لوگوی برگ سبز) نشان می‌دهد که زنبورها در محیطی بدون سموم شیمیایی و با تغذیه طبیعی پرورش یافته‌اند. این عسل معمولاً گران‌تر و با ارزش‌تر است.

**نکته برای مصرف‌کننده**: وجود این لوگوها روی بسته‌بندی نشان‌دهنده کیفیت بالاتر است و نیازی به دانش فنی ندارد.

3. معیارهای عددی یا مقیاس‌های خاص

هرچند استانداردهای عددی مثل میزان ساکارز، HMF یا پرولین در آزمایشگاه بررسی می‌شوند و روی برچسب عمومی ذکر نمی‌شوند، برخی تولیدکنندگان برای جلب اعتماد مصرف‌کننده از مقیاس‌های ساده استفاده می‌کنند:
– **UMF (Unique Manuka Factor)** یا **MGO (Methylglyoxal)**:
– این معیارها بیشتر برای عسل مانوکا (که در اروپا هم فروخته می‌شود) رایج است. مثلاً UMF 10+ یا MGO 100+ نشان‌دهنده قدرت ضدباکتریایی عسل است. هرچه عدد بالاتر باشد، کیفیت و ارزش بیشتر است. این اعداد روی بسته‌بندی نوشته می‌شوند و به راحتی قابل‌فهم‌اند.
– **درجه‌بندی رنگ (Pfund Scale)**:
– برخی عسل‌ها بر اساس رنگ (از سفید شفاف تا کهربایی تیره) درجه‌بندی می‌شوند. این مقیاس گاهی روی برچسب ذکر می‌شود و هرچند مستقیماً کیفیت را نشان نمی‌دهد، اما به مصرف‌کننده ایده‌ای از نوع عسل (مثلاً روشن‌تر = ملایم‌تر، تیره‌تر = قوی‌تر) می‌دهد.

**نکته برای مصرف‌کننده**: اگر عددی مثل UMF یا MGO دیدید، عدد بالاتر یعنی ارزش درمانی بیشتر. این بیشتر برای عسل‌های خاص مثل مانوکا صدق می‌کند.

4. ظاهر و بافت عسل

مصرف‌کننده می‌تواند از ویژگی‌های بصری و حسی هم استفاده کند:
– **شفافیت**: عسل صنعتی اغلب شفاف و یکنواخت است (به دلیل فیلتر و حرارت)، اما عسل طبیعی خام ممکن است کدر باشد یا رسوب (شکرک) داشته باشد که نشانه کیفیت است.
– **غلظت**: عسل طبیعی معمولاً غلیظ‌تر است و به آرامی از قاشق می‌ریزد، در حالی که عسل تقلبی یا صنعتی رقیق‌تر به نظر می‌رسد.

**نکته برای مصرف‌کننده**: عسلی که کدر یا شکرک‌زده است، لزوماً بد نیست و حتی می‌تواند طبیعی‌تر باشد.

آیا استاندارد عددی ساده برای همه عسل‌ها وجود دارد؟

خیر، در اتحادیه اروپا هیچ عدد یا استاندارد ساده و یکسانی که روی همه عسل‌ها نوشته شود و کیفیت را با یک نگاه نشان دهد، وجود ندارد (مثل چیزی که در بنزین یا روغن موتور می‌بینیم). دلیلش این است که عسل محصولی طبیعی است و تنوع زیادی دارد. اما:
– تولیدکنندگان معتبر گاهی خودشان مقیاس‌های ساده‌ای (مثل “درجه کیفیت 1 تا 5”) روی بسته‌بندی می‌زنند، ولی این استاندارد رسمی نیست و بستگی به برند دارد.
– انجمن‌های زنبورداری در برخی کشورها (مثل آلمان یا فرانسه) ممکن است گواهی‌های محلی ارائه دهند که کیفیت را تأیید می‌کند.

توصیه عملی برای مصرف‌کننده در اروپا

برای تشخیص کیفیت بدون نیاز به دانش فنی:
1. **برچسب را بخوانید**: دنبال منشأ دقیق، کلمه “Raw” یا “Organic” و نبود عبارت “Blend” باشید.
2. **لوگوها را چک کنید**: PDO، PGI یا Organic نشان‌دهنده کیفیت بالاست.
3. **قیمت را در نظر بگیرید**: عسل خیلی ارزان (مثلاً زیر 5 یورو برای 500 گرم) معمولاً صنعتی یا مخلوط است. عسل طبیعی مرغوب اغلب گران‌تر (10-20 یورو یا بیشتر) است.
4. **ظاهر را بررسی کنید**: عسل کدر یا با رسوب طبیعی‌تر از عسل بیش از حد شفاف است.

**جمع‌بندی**: در اروپا، مصرف‌کننده با نگاه به برچسب، گواهینامه‌ها و ظاهر عسل می‌تواند کیفیت را حدس بزند. هیچ عدد جادویی برای همه عسل‌ها وجود ندارد، اما برای عسل‌های خاص مثل مانوکا، اعداد UMF یا MGO معیار ساده و قابل‌فهمی هستند. بهترین راه اعتماد به برندهای معتبر و خرید از فروشگاه‌های تخصصی یا مستقیم از زنبورداران است.

عسل هانی مون تنها عسل طبیعی ایرانی است که موفق به دریافت گواهینامه کیفیت عسل در اتحادیه اروپا شده است و این مهم باعث شده است که عسل هانی مون براحتی در سطح اتحادیه اروپا به فروش برسد. شما همکار ارجمند نیز می توانید پس از دریافت گواهینامه UHF با یکی از زیر برندهای عسل هانی مون، محصول با کیفیت خود را در سطح اروپا توزیع نمایید.

best honey of Iran