عسل مصنوعی یا تقلبی. همه آنچه برای تشخیص عسل طبیعی نیاز دارید بدانید.
چطور عسل طبیعی را از عسل صنعتی یا تقلبی تشخیص دهیم؟
تشخیص عسل طبیعی از عسل صنعتی یا تقلبی به طور دقیق تنها از طریق آزمایش‌های آزمایشگاهی ممکن است، اما روش‌های خانگی نیز وجود دارند که می‌توانند به صورت تقریبی کمک کنند. در زیر چند روش رایج آورده شده است:
1. **حل شدن در آب سرد**: عسل طبیعی به دلیل غلظت بالا و قندهای خاص، به سختی در آب سرد حل می‌شود و اغلب به صورت توده در ته ظرف باقی می‌ماند. عسل تقلبی یا صنعتی که با شکر یا شربت گلوکز ساخته شده، سریع‌تر حل می‌شود.
2. **بافت و چسبندگی**: عسل طبیعی معمولاً غلیظ است و اگر بین انگشتان مالیده شود، چسبندگی کمی دارد یا به راحتی جذب پوست نمی‌شود. عسل تقلبی اغلب چسبناک‌تر است به دلیل افزودنی‌های مصنوعی.
3. **بو و طعم**: عسل طبیعی بوی ملایم گل‌ها یا گیاهانی که زنبور از آنها تغذیه کرده را دارد و طعمی پیچیده‌تر از صرفاً شیرینی ارائه می‌دهد. عسل صنعتی یا تقلبی معمولاً بی‌بو یا دارای بوی مصنوعی (مثل نبات یا اسانس) است و فقط شیرین است بدون عمق طعم.
4. **شکرک زدن**: عسل طبیعی با گذشت زمان ممکن است شکرک بزند (رسوب قند طبیعی)، که نشانه کیفیت آن است. عسل صنعتی اغلب به دلیل حرارت‌دیدگی یا افزودنی‌ها شکرک نمی‌زند. تفاوتهای بزرگی بین شکرک زدن و رس بستن یا کریستالیزه شدن وجود دارد. مرز این دو بسیار باریک است بطوریکه یکی شاخصه ی عسل طبیعی و دیگری معیاری برای عسل مصنوعی است.
80 درصد عسلهای گودکرت و عسلهای هانی مون در شرایط سرد سال، کاملا کریستالیزه یا رس بسته می باشند.
با این حال، این روش‌ها قطعی نیستند و برای اطمینان کامل، باید به آزمایشگاه مراجعه کنید که پارامترهایی مثل ساکارز، پرولین، و HMF (هیدروکسی‌متیل‌فورفورال) را بررسی می‌کند. ما با این وجود می گوییم بهترین راه تشخیص عسل طبیعی فقط آزمایشگاه معتمد و معتبر است. تازه آزمایشگاهها هم عملکردهای متفاوتی دارند و اگر واقعا بدنیال حقیقت هستی، بایستی بهترین آنها را انتخاب کنید.
تفاوت بین عسل قلابی و عسل تقلبی با عسل صنعتی چیست؟
– عسل قلابی یا تقلبی: این نوع عسل معمولاً بدون دخالت زنبور تولید می‌شود. مثلاً با ترکیب گلوکز صنعتی، شکر، اسید، اسانس‌ها و گاهی مقدار کمی عسل طبیعی ساخته می‌شود. هدف اصلی آن فریب خریدار است و هیچ ارزش غذایی یا درمانی ندارد.
– عسل صنعتی: عسلی است که زنبور در تولید آن نقش دارد، اما به جای شهد گل‌ها، زنبورها با مواد مصنوعی مثل شربت شکر یا قند تغذیه شده‌اند. این نوع عسل ممکن است برخی خواص طبیعی داشته باشد، اما کیفیت و ارزش غذایی آن به مراتب کمتر از عسل طبیعی است. تفاوت اصلی این است که عسل صنعتی همچنان توسط زنبور تولید می‌شود، اما منبع تغذیه‌اش طبیعی نیست. در ایران به این نوع عسل، عسل تغذیه یا نیم تغذیه هم گفته می شود.
به طور خلاصه، عسل تقلبی کاملاً مصنوعی و ساختگی است، در حالی که عسل صنعتی تا حدی طبیعی اما با کیفیت پایین‌تر تولید می‌شود.
تفاوتهای مارکت عسل صنعتی در ایران و خارج از ایران
– ایران:
در ایران، عسل صنعتی (تغذیه) اغلب توسط زنبورداران با تغذیه مصنوعی زنبورها (مثل شربت شکر) تولید می‌شود و در بازارهای محلی یا سوپرمارکت‌ها با قیمت پایین‌تر عرضه می‌شود. نظارت بر کیفیت ممکن است ضعیف‌تر باشد و گاهی عسلهای تقلبی به اسم صنعتی فروخته می‌شوند. برندهای معتبر ایرانی معمولاً برگه آزمایش ارائه می‌دهند، اما در بازار غیررسمی، تقلب رایج است.
– خارج از ایران:
در کشورهای پیشرفته (مثل اروپا یا آمریکا)، عسل صنعتی تحت استانداردهای سخت‌گیرانه‌تری تولید می‌شود. اغلب پاستوریزه شده و فیلتر می‌شود تا شفاف و یکنواخت باشد، اما این فرآیند بسیاری از آنزیم‌ها و خواص درمانی را از بین می‌برد. برچسب‌گذاری دقیق‌تر است و اطلاعاتی مثل منشأ گیاهی و میزان قندها روی بسته‌بندی ذکر می‌شود. همچنین، عسل صنعتی در این کشورها بیشتر برای مصارف آشپزی و نه درمانی عرضه می‌شود.
تفاوت اصلی در سطح نظارت، استانداردسازی، و هدف مصرف است؛ در ایران بیشتر به قیمت پایین توجه می‌شود، در حالی که در خارج، کیفیت و شفافیت محصول اولویت دارد.
عسل صنعتی چگونه تهیه می‌شود و قیمت آن چند است؟
– روش تهیه:
عسل صنعتی معمولاً با تغذیه زنبورها با شربت شکر، قند، یا سایر شیرین‌کننده‌ها به جای شهد گل‌ها تولید می‌شود. زنبوردار این مواد را در کندو قرار می‌دهد و زنبورها آن را فرآوری کرده و به عسل تبدیل می‌کنند. گاهی هم عسل طبیعی با شربت گلوکز یا شکر مخلوط می‌شود تا حجم آن افزایش یابد. در برخی موارد، عسل صنعتی پس از برداشت پاستوریزه می‌شود تا ماندگاری‌اش بیشتر شود.
– قیمت:
قیمت عسل صنعتی به منطقه و کیفیت آن بستگی دارد. در ایران (تا مارس 2025)، قیمت عسل صنعتی معمولاً بین 100,000 تا 250,000 تومان به ازای هر کیلوگرم است، در حالی که عسل طبیعی مرغوب ممکن است 800,000 تا چند میلیون تومان قیمت داشته باشد. در خارج از ایران، عسل صنعتی ارزان‌تر (مثلاً 5 تا 15 دلار به ازای هر کیلوگرم) از عسل طبیعی (20 تا 50 دلار یا بیشتر) است.
کاربردها و مضرات عسل صنعتی (تغذیه)
– کاربردها:
– جایگزین ارزان‌تر برای شکر در آشپزی و شیرینی‌پزی.
– استفاده در صنایع غذایی مثل تولید کیک، بیسکویت، و نوشیدنی‌ها.
– گاهی به عنوان شیرین‌کننده در محصولات تجاری تبلیغ می‌شود.
– مضرات:
– ارزش غذایی و درمانی بسیار کمتری نسبت به عسل طبیعی دارد.
– ممکن است حاوی افزودنی‌های مضر مثل شربت ذرت با فروکتوز بالا باشد که برای سلامتی (مثل کبد یا قند خون) مضر است.
– در صورت پاستوریزاسیون بیش از حد، آنزیم‌ها و مواد مغذی مفید از بین می‌روند.
– مصرف مداوم آن می‌تواند به دلیل قندهای مصنوعی باعث افزایش وزن یا مشکلات متابولیکی شود.
—
ویژگی‌های آزمایشگاهی و تفاوتهای عسل طبیعی و صنعتی
آزمایشگاهها برای تشخیص عسل طبیعی از صنعتی، پارامترهای زیر را بررسی می‌کنند:
1. **ساکارز**:
– عسل طبیعی: معمولاً کمتر از 5٪ (استاندارد جهانی) و برای دیابتی‌ها زیر 2٪ توصیه می‌شود.
– عسل صنعتی: به دلیل تغذیه با شکر، میزان ساکارز بالاتر (گاهی 10٪ یا بیشتر) است.
2. **پرولین**:
– عسل طبیعی: بالای 180 میلی‌گرم بر کیلوگرم؛ نشان‌دهنده منشأ گیاهی و کیفیت بالاست.
– عسل صنعتی: معمولاً کمتر از این مقدار، چون زنبور از شهد طبیعی تغذیه نکرده است.
3. **HMF (هیدروکسی‌متیل‌فورفورال)**:
– عسل طبیعی: کمتر از 40 میلی‌گرم بر کیلوگرم؛ نشان‌دهنده عدم حرارت‌دیدگی است.
– عسل صنعتی: به دلیل پاستوریزه شدن، اغلب بالاتر از 40 است که نشان می‌دهد خواصش کاهش یافته.
4. **دیاستاز**:
– عسل طبیعی: میزان بالایی از این آنزیم دارد که نشان‌دهنده خام بودن عسل است.
– عسل صنعتی: به دلیل حرارت‌دیدگی، دیاستاز کم یا صفر است.
5. **نسبت فروکتوز به گلوکز**:
– عسل طبیعی: نزدیک به 1 (تقریباً برابر) است.
– عسل صنعتی: ممکن است به دلیل افزودنی‌ها نامتعادل باشد.
نتیجه‌گیری:
عسل طبیعی از نظر آزمایشگاهی غنی‌تر از آنزیم‌ها و مواد مغذی است و ساکارز و HMF کمتری دارد، در حالی که عسل صنعتی به دلیل فرآیندهای مصنوعی و حرارتی، کیفیت پایین‌تری نشان می‌دهد. برای تشخیص دقیق، مراجعه به آزمایشگاه معتبر ضروری است.
